رویدادهای تجاری و بین‌المللی تجلی‌گاه رفتارهای فرهنگی و اجتماعی

   واژه “سبک زندگی” به معنای روش خاصی از زندگی یک فرد یا گروه که باعث تمایز آنها از دیگران می‌شود، به کار می‌رود اما در مجموع مفهوم سبک زندگی گستردگی بیشتری دارد و دامنه وسیعی از امور عینی و ذهنی را شامل می‌شود. بنابراین، این مفهوم به قدری وسیع و گسترده است که تعیین چارچوب و تعریفی دقیق از آن کاری بس دشوار است. با این حال، در یک تعریف نسبتاً جامع می‌توان گفت سبک زندگی مجموعه‌ای نسبتا هماهنگ از همه رفتارها و فعالیت‌های یک فرد در جریان زندگی روزمره است که مستلزم مجموعه‌ای از عادت‌ها، جهت‌گیری‌ها بوده و به نوعی از وحدت رویه برخوردار است. این مفهوم، الگوهای روابط اجتماعی، سرگرمی، مصرف، مد و پوشش و … را در بر می‌گیرد و نشان دهنده نگرش‌ها، ارزش‌ها و جهان‌بینی فرد است.

   در موضوع سبک زندگی با طیف وسیعی از تعریفات، لغات و اصطلاحات مواجه هستیم که هر کدام براساس بینش و نگرش خاص محققان، مورد تاکید قرار گرفته‌اند که برای آشنایی بیشتر با این مفهوم، تعریف مد نظر برخی از این محققان از سبک زندگی ذکر می‌کنیم:

   “آلفرد آدلر” از اصطلاح سبک زندگی برای اشاره به حال و هوای زندگی فرد استفاده کرد. سبک زندگی هدف فرد، خودپنداره، احساس‌های فرد نسبت به دیگران و نگرش فرد نسبت به دنیا را شامل می‌شود.

   “لیزر” (۱۹۶۳م) سبک زندگی را بر اساس الگوی خرید کالا تعریف می‌کند. به نظر وی سبک زندگی نشان‌دهنده شیوه زندگی متمایز جامعه یا گروه اجتماعی و نشان‌دهنده شیوه‌ای است که مصرف‌کننده در آن خرید می‌کند و به شیوه‌ای که کالای خریداری شده مصرف می‌شود، بازتاب‌دهنده سبک زندگی مصرف‌کننده در جامعه است.

   “سولومون” اعتقاد دارد که هر جامعه‌ای دارای سبک و شیوه زندگی متفاوتی است. سبک زندگی، فعل و انفعال فرد را در محیط زندگی او نشان می‌دهد. در جوامع سنتی انتخاب‌های مبتنی بر مصرف به شکل گسترده‌ای بر اساس طبقه، کاست، محیط روستا یا خانواده دیکته می‌شود؛ در حالی‌که در جوامع مدرن به هر حال مردم دارای آزادی عمل بیشتری در انتخاب کالاها و خدمات و فعالیت‌هایی هستند که به نوبه خود هویت اجتماعی را خلق می کند.

   به نظر “آرتور آسابرگر” برای تعریف اصطلاح سبک زندگی با واژه فراگیری روبرو هستیم که از سلیقه فرد در زمینه آرایش مو و لباس تا سرگرمی و تفریح و ادبیات و موضوعات مربوط دیگر را شامل می‌شود. کلمه “سبک”، “مد” را تداعی می‌کند؛ پس سبک زندگی در واقع مد یا حالت زندگی یک فرد است.

   برداشت “گیدنز” از مقوله سبک زندگی عبارت است از تلاش برای شناخت مجموعه منظمی از رفتارها یا الگویی از کنش‌ها که افراد آنها را انتخاب کرده و کنش‌های آنها در زندگی روزمره به واسطه آن‌ها هدایت می‌شود.

   “سازمان بهداشت جهانی” سبک زندگی را اینگونه تعریف می‌کند: «اصطلاح سبک زندگی به روش زندگی مردم و بازتابی کامل از ارزش‌های اجتماعی، طرز برخورد و فعالیت‌ها اشاره دارد. همچنین، ترکیبی از الگوهای رفتاری و عادات فردی در سراسر زندگی (فعالیت بدنی، تغذیه، بهداشت و…) است که در پی فرآیند جامعه‌پذیری به وجود آمده است.»

   اصطلاح سبک زندگی حوزه‌های مختلف روانشناسی، رفتارشناسی، فرهنگی، پزشکی، جامعه‌شناسی، ورزشی، اقتصاد، توریسم، هویت ملی و مذهبی و … را در بر می‌گیرد و مقسمی است برای اقسام و انواع سبک‌های مختلفی از زندگی با رویکردهای متفاوت، مانند سبک زندگی اسلامی، غربی، شرقی و … در مجموع، آنچه از مفهوم سبک زندگی معمولاً در نوشتار، گفتار، رسانه‌ها و به‌ویژه در فضای مجازی و اینترنت به تصویر کشیده می‌شود، بیشتر ناظر به همان جلوه‌های بیرونی از قبیل مد، دکوراسیون، الگوی مصرف و مفاهیمی از این قبیل است. بنابراین، در تولید محتوا، ارائه برنامه‌هایی برای اوقات فراغت و سرگرمی، آئین و آداب زندگی، برنامه‌های ملی و مذهبی و … برای افراد جامعه، باید تمامی ابعاد مرتبط با سبک زندگی را در نظر گرفت.

   عمدتا، مفهوم سبک زندگی به مطالعاتی اطلاق می‌شود که در حوزه جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی به منظور بررسی و دریافت علل رفتارها و انتخاب‌های فردی و جمعی در جامعه انجام می‌شود؛ یعنی در برگیرنده تمام آنچه که می‌تواند فرهنگ‌ساز باشد و قابلیت‌های فرهنگی را معرفی کند.

   امروزه، ما شاهد حضور مجتمع‌های تجاری و چند منظوره هستیم که علاوه بر بخش تجاری و فروشگاهی دارای حوزه‌های تفریحی، خدماتی، غذایی، شهربازی برای کودکان، سینما و تئاتر، فضاهای ورزشی و فضاهای مذهبی است. همانطور که در شماره قبلی نیز عنوان شد امروزه مجتمع‌های تجاری و چند منظوره به قدری نقش و کارکرد زیادی در ابعاد مختلف زندگی انسان در حوزه‌های مختلف اقتصادی، ترافیکی، رفتاری، اجتماعی پیدا کردند که دربرگیرنده بخش سبک زندگی و لایف استایل مردم نیز هستند تا آنجایی که افراد مختلف که برای خرید به مراکز متفاوت می‌روند را می‌توان در گروه‌های متفاوت با سبک زندگی‌های متفاوت، طبقه‌بندی کرد؛ بدین معنا که یک شخص از مجتمع تجاری توقع خرید دارد که در یک سبک از زندگی طبقه‌بندی می‌شود و شخصی دگیر به حوزه هنری، فرهنگی و اجتماعی می‌پردازد یا فردی به حوزه ورزشی علاقه دارد و این افراد می‌توانند از مجتمع‌های تجاری و چند منظوره به تناسب احتیاجات و علاقه‌مندی خود بهره گیرند.

   بنابراین، در ایجاد مجتمع‌های تجاری و چند منظوره، کارشناسان این حوزه باید هنگام امکان‌سنجی به مواردی مثل ترکیب فروشگاه‌ها، میزان سهمی که حوزه غذا و نوشیدنی از سهم مال دارد توجه کنند که مجتمع تجاری را برای کدام نوع از سبک زندگی و کدام رده از مخاطبین آماده می‌کنند.

   در کشور ما، به عنوان یک کشور مذهبی و با فرهنگ ایرانی، مراکز خرید و مجتمع‌های تجاری می‌توانند به عنوان بستری برای معرفی غنای فرهنگ کشورمان بهره گرفت و باید در مراکز تجاری نوع طراحی‌، رنگ، فرم و شکل و …  معرف و نماینده هنر و آداب و رسوم کشورمان باشد. بازار بزرگ ایران که به نوعی یک سازه تمدنی فاخر در منطقه است با دیدگاهی غیرتجاری، ۷۰ درصد از فضای خود را به حوزه‌های غیرتجاری مانند فرهنگی، هنری و تفریحی تخصیص داده و نماینده و معرف فرهنگ، معماری، هنر و آداب و رسوم کشورمان است که می‌توان این اثر را در فضاهای مختلف این مجموعه مانند باغ ماهان که برگرفته از باغ ماهان کرمان است، بازار سوق که از بازارهای سنتی ما نشأت گرفته، تالار آینه که هنر دست هنرمندان ایرانی با آینه است، باغ کتاب که به عنوان یک مجموعه فاخر در حوزه فرهنگی و کتابخوانی است، شربت‌خانه که با یک فضای کاملا ایرانی نوشیدنی‌های ایرانی در آن ارائه می‌شود، مشاهده کرد. همه این موارد، فرهنگ و آداب و رسوم و به نوعی معرف سبک زندگی ایرانی_اسلامی برای مخاطبین داخلی و توریست‌ها است.

   با توجه به اینکه در شماره قبل نیز تاکید شد، مدتی است علاوه بر اینکه طبقه‌بندی‌های رایج مانند دکوراسیون منزل، دکوراسیون اداری، دکوراسیون ورزشی، دکوراسیون فضای باز و … یک رسته جدید به نام دکوراسیون مراکز خرید و مجتمع‌های تجاری چند منظوره متبلور شده است.

   از طرف دیگر، سبک زندگی مقوله‌ای است که ابعاد مختلفی چون روانشناسی، رفتاری، جامعه‌شناسی، اقتصادی، فرهنگی و هنری و … را دربر دارد و می‌توان گفت که مقوله سبک زندگی یک مقوله عام است لذا در بحث مجتمع‌های تجاری و چند منظوره به شدت مهم و قابل بررسی می‌باشد و مطالعه و پژوهش در موضوع سبک زندگی را می‌توان به عنوان یک حوزه مطالعاتی بین رشته‌ای تلقی نمود که می‌توان در مورد آن در دانشگاه، مراکز علمی و پژوهشگاه‌ها در قالب مقاله‌های مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا پرداخت و نباید در هیچ مقطعی از زمان از یاد برده شود که یکی از رسالت‌های هر شخص  یا مسئول در حوزه‌ای که فعالیت می‌کند، پاسداشت میراث‌های فرهنگی و اصیل ایرانی_اسلامی است.

   در بسیاری از مجتمع‌های تجاری و چند منظوره بزرگ دنیا مشاهده می‌کنیم که بعضاً فضاهایی برای رویدادهای تجاری و بین‌المللی و ایونت‌های مختلف پیش‌بینی شده است که که به نوعی تجلی‌گاه رفتارهای فرهنگی و اجتماعی کشورشان است. در کشور خودمان نیز، در بازار بزرگ ایران دارای اولین و بزرگترین Convention Center (مرکز تجاری رویدادهای بین‌المللی) در کشور و منطقه خاورمیانه است که در واقع امکان برگزاری رویدادها را به طور چندگانه و هم‌افزا در کنار یکدیگر قرار می‌دهد، بستر بسیار خوبی است برای ارائه توانمندی‌ها که تاثیر بسیار زیادی بر سبک زندگی مخاطبان دارد به همین دلیل ما در این شماره ضمن تعریف سبک زندگی به صورت علمی و به مرکز دائمی رویدادهای تجاری بین‌المللی بازار بزرگ ایران و Convention Center و رویدادهایی که تاکنون در سایت نمایشگاهی مرکز برگزار شده، می‌پردازیم. در واقع این شماره از دکومان، زمینه‌ای سه‌گانه دارد که لایف استایل و تاثیرهایی که مجتمع تجاری و چند منظوره و نیز برگزاری رویدادهای تجاری و بین‌المللی بر لایف استایل دارد، مورد بررسی قرار گرفته است.

                                                                          وصال او زعمر جاودان به

                                                                       خداوندا مرا آن ده که آن به

                                                                                                                                                            رامین سمیع زاده

                                                                                                                                                         عضو هیأت مدیره و

                                                                                                                                        دبیر انجمن صنفی مبلمان و دکوراسیون